Waarom een gezonde leefomgeving je energie kan terugbrengen

De plaats waar we wonen, werken en onze vrije tijd doorbrengen, heeft een aanzienlijke invloed op onze gezondheid en energie. Zorg dat je leefomgeving een positieve invloed heeft en je geen energie kost.

• Een gezonde leefomgeving ondersteunt energie, hormonen, slaap en herstel.
• Luchtvervuiling, kunstlicht, lawaai, synthetische stoffen, rommel en weinig groen verhogen stress en gezondheidsklachten.
• Daglicht, frisse lucht, stilte, groen en natuurlijke materialen verbeteren je fysieke en mentale gezondheid.
• Sociale verbinding en een veilige omgeving zijn superbelangrijk om je ook mentaal goed te voelen
• Kleine aanpassingen in huis en werkruimte vergroten je vitaliteit en veerkracht.

Herken jij dit?

Voel je je de laatste tijd vaak moe, futloos of prikkelbaar? Slaap je onrustig, schiet je ’s nachts in paniek wakker of word je badend in het zweet wakker? Merk je dat je hoofd niet meer altijd mee wil doen, of dat je gewoon minder veerkracht hebt dan vroeger? Veel vrouwen denken dan meteen: het zal wel de overgang zijn, of ik eet niet gezond genoeg, of ik moet meer sporten. Maar er is nog een factor die vaak wordt vergeten – en die misschien wel het fundament vormt van hoe jij je voelt: je leefomgeving.

Je leefomgeving is veel meer dan de plek waar je woont, werkt en leeft. Het is de lucht die je inademt, het licht en de beelden die je ogen bereiken, de geluiden die je oren horen, de temperatuur die je huid voelt, en zelfs de mensen die om je heen zijn. En die omgeving beïnvloedt elke cel in je lichaam. Ze kan je hormonen uit balans brengen, je stresssysteem overbelasten, je slaap verstoren en je energieniveau ondermijnen, zonder dat je het doorhebt. Meer over hoe energie werkt in je lichaam, lees je hier.

Ons lichaam is gebouwd op een omgeving die we die ons gedurende miljoenen jaren heeft gemaakt tot wie we zijn: veel buiten, veel variatie, natuurlijke prikkels. In slechts een fractie van die tijd (pakweg 200 jaar) hebben we onszelf in afgesloten, kunstmatige ruimtes gezet. Ons lijf is daar nog helemaal niet op aangepast en kan daar maar beperkt mee omgaan. Dat is waarom klachten ontstaan. Maar we kunnen, zonder weer in grotten te gaan wonen, best een beetje meer terug naar toen. Lees hoe. 

Ongeduldig? Ga direct naar de oplossing.

Wat is een gezonde leefomgeving en waarom is die belangrijk?

Een gezonde leefomgeving is een omgeving die je lichaam en geest ondersteunt in plaats van belast. Dat gaat veel verder dan alleen een schoon huis of frisse lucht. Het gaat om alle factoren die je dagelijks om je heen hebt, net als in de oertijd:

• Fysiek: goede luchtkwaliteit, natuurlijk daglicht, weinig geluidsoverlast en troep, en het vermijden van schadelijke stoffen.
• Sociaal: waardevol contact met anderen, steun uit je omgeving, en het gevoel veilig te zijn.
• Mentaal: een omgeving die rust geeft, voldoende herstelmomenten biedt en niet constant overprikkelt.

Zo’n omgeving helpt je stresssysteem tot rust te komen, verbetert je slaap, ondersteunt je hormoonbalans en geeft je meer energie. Een ongezonde leefomgeving daarentegen kan bijdragen aan vermoeidheid, prikkelbaarheid, hormonale disbalans en zelfs chronische gezondheidsklachten.

Hoe beïnvloedt luchtkwaliteit je gezondheid en energie?

Onze voorouders ademden schone lucht vol natuurlijke geuren: bos, zee, aarde. Nu ademen we vaak een mengsel van fijnstof, uitlaatgassen en binnenlucht die vervuild is door schoonmaakmiddelen, verf en meubels. Luchtvervuiling, veroorzaakt door bijvoorbeeld industrie en verkeer, kan leiden tot luchtwegaandoeningen zoals astma en bronchitis. Langdurige blootstelling aan slechte luchtkwaliteit kan zelfs het risico op hart- en vaatziekten en vroegtijdige sterfte verhogen. Het is dus voor het behoud van een goede gezondheid prettig om te wonen in gebieden met schone lucht. Dit heb je echter niet altijd in de hand. Wat je in dat geval kunt doen is maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit in huis te verbeteren en als je buiten bent, zoveel mogelijk groene ruimtes op te zoeken.

Ook de luchtkwaliteit in je huis is belangrijk. Ventileren zorgt voor een beter, frisser binnenklimaat waar schimmels minder kans hebben. Zorg voor voldoende afzuiging en ventilatie tijdens het koken, om de stoffen die vrijkomen tijdens bakken en braden direct af te voeren. Gebruik geen pannen met teflon; die geven niet alleen schadelijke stoffen af aan de lucht, maar ook aan je eten. En dat is niet goed voor je gezondheid. 

Welke rol spelen licht en geluid in hoe je je voelt?

Licht en geluid zijn prikkels die direct invloed hebben op je lichaam en brein. In de oertijd werd ons dag-nachtritme volledig bepaald door zonlicht en donkerte en de geluiden uit de natuur. Nu leven we in een 24/7 verlichte wereld vol herrie die ons systeem in de war brengt 

• Licht bepaalt je biologische klok (circadiaans ritme) en daarmee je slaap-waakcyclus, hormoonaanmaak en stemming. Te weinig natuurlijk daglicht kan je energie verlagen en je stemming negatief beïnvloeden. Te veel kunstlicht, vooral ’s avonds, kan je melatonineproductie onderdrukken, waardoor je slechter slaapt. Ontdek hoe dat werkt in dit artikel over slapen.
• Geluid beïnvloedt je stresssysteem. Constante achtergrondgeluiden, zoals verkeer, buren of apparaten, kunnen je HPA-as activeren en je cortisolspiegel verhogen. Zelfs als je denkt dat je eraan gewend bent, blijft je lichaam reageren. Dit kan leiden tot spanning, vermoeidheid en minder goede concentratie. Onlangs is er bij mij in de buurt bijvoorbeeld wekenlang geheid. Iedere dag, de hele dag. Knettergek werd ik ervan, ookal wist ik dat het na een tijd weer zou stoppen. Het leidde me af en ging ten koste van mijn concentratie. Niet handig als je thuis werkt ;-). 

Meer over je biologische klok en stress: Terug naar je energieke zelf

Door overdag vaker naar buiten te gaan en regelmatig de stilte van de natuur op te zoeken, ondersteun je je energieniveau, slaapkwaliteit en stressherstel. Heb je last van omgevingsgeluid, en weet je dat het niet tijdelijk is, probeer dan eens het gebruik van een noise cancelling headphone en goede oordoppen voor 's nachts om rustiger te slapen. Zo creëer je broodnodige momenten om even tot rust te komen.

Schadelijke stoffen in voeding, lichaamsverzorging en schoonmaakmiddelen

In de oertijd kwamen we alleen in aanraking met lage doses natuurlijke stoffen, zoals pollen of rook van een kampvuur. Vandaag worden we dagelijks blootgesteld aan honderden synthetische chemicaliën via voeding, cosmetica, kleding en onze leefomgeving. Denk aan de micro- en nanoplastics die de laatste jaren zo veelvuldig in het nieuws zijn en die zelfs al in ongeboren kinderen worden aangetroffen. Ons lichaam wil zo snel mogelijk weer van deze stoffen af. Dat doet het door deze te ontgiften, en dat kost energie. Voorkomen is beter; vermijd dus liever schadelijke stoffen door zoveel mogelijk biologisch te eten, geen voedingsmiddelen in plastic maar in glas te bewaren en natuurlijke en troepvrije verzorgingsproducten, cosmetica, luchtverfrissers en reinigingsmiddelen te gebruiken. Dat is ook beter voor je huid, zoals je in dit artikel leest.

Hoe rommel je energie en ontspanning ondermijnt

Rommel en troep in je omgeving doen meer met je dan je denkt. Een volle tafel, een rommelige kast of stapels papieren in je blikveld geven je brein continu prikkels om te verwerken. Dat verhoogt onbewust je stressniveau en maakt het lastiger om te ontspannen of je te concentreren. Evolutionair gezien leefden we in overzichtelijke, opgeruimde omgevingen, niet omringd door spullen die ons voortdurend herinneren aan wat we nog ‘moeten’ of wie we ooit waren. Door op te ruimen en alleen te bewaren wat je echt gebruikt of mooi vindt, creëer je rust en ruimte in je hoofd én in je lichaam.. Lees hier meer over troep, opruimen en rust in je hoofd deze blog.

Hoe kan groen in je omgeving stress verminderen?

De aanwezigheid van groene ruimtes in je leefomgeving, zoals parken en bossen, heeft aantoonbare voordelen voor je gezondheid. De kleur groen heeft een kalmerende werking. In een natuurlijke omgeving kan je beter ontspannen. Wandelen, hardlopen, spelen, zwemmen: tijd doorbrengen in de natuur is goed voor je gezondheid. Het verbetert je stemming, versterkt je immuunsysteem en vermindert het risico op depressie. Dat is het effect van "forest bathing": het heilzame effect van plantenstoffen waaraan je wordt blootgesteld in de natuur.  We zijn hier letterlijk mee opgegroeid; in de oertijd waren we altijd buiten in de natuur, begaven we ons tussen de planten en gebruikten deze als voedsel en medicijn. Woon je in stedelijk gebied en heb je geen of een kleine tuin, zoek dan regelmatig het bos, een park of de heide op.

Maar ook dichterbij huis kan je zelf iets doen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Denk aan planten in huis en op je balkon en het vergroenen van je tuin. Tegels eruit en plantjes erin. Je kunt er zelfs een eetbare tuin van maken, waarin je je eigen gezond groentes en fruit kweekt. Tips voor een groene tuin of balkon lees je in deze blog.

Waarom sociale verbinding belangrijk is voor je gezondheid

Je gezondheid wordt niet alleen beïnvloed door fysieke aspecten van je leefomgeving, maar ook door je sociale omgeving. Mensen zijn sociale wezens. Daar heeft onze evolutie voor gezorgd; in de oertijd was je kansloos als eenling en had je de veiligheid van de groep nodig om te overleven. Dit is sterk verankerd in ons systeem. De aanwezigheid van sterke sociale banden met familie en vrienden zorgt voor een betere mentale en emotionele gezondheid. Sociaal isolement in een omgeving met weinig sociale interactie leidt tot een verhoogd risico op depressie en angst. Voel je je vaak eenzaam in de buurt waar je woont, zorg dan dat je regelmatig op bezoek kunt bij familie of vrienden, of nodig ze bij jou thuis uit. Kijk of je aansluiting kunt vinden bij mensen uit de buurt, via bijvoorbeeld een buurthuis, sporten, muziek maken of een andere hobby. 

Welke kleine aanpassingen maken je leefomgeving gezonder?

Elke kleine aanpassing die je doet, brengt je weer dichter bij je energieke zelf:

• Ventileer dagelijks voor betere luchtkwaliteit.
• Zorg voor natuurlijk daglicht en beperk kunstlicht in de avond.
• Creëer stilte of verminder storend geluid.
• Voeg groen toe in huis en tuin voor rust en betere lucht.
• Gebruik natuurlijke materialen en vermijd synthetische geurstoffen.
• Houd de omgeving opgeruimd om stressprikkels te verminderen.
• Investeer in sociale contacten en zoek actief verbinding met anderen.

Klaar om jouw leefomgeving je gezondheid te laten ondersteunen?

In mijn boek Terug naar je energieke zelf laat ik je zien hoe je je leefomgeving én leefstijl stap voor stap weer in lijn brengt met wat jouw lichaam nodig heeft. Kleine aanpassingen, groot resultaat.

➡️ Bestel nu jouw exemplaar en zet de eerste stap

Direct praktisch en hands-on aan de slag met je leefomgeving en leefstijl? Dan is mijn programma Oergezond leven iets voor jou.

➡️ Meld je aan en begin vandaag